Anna Markowa „Śmierć”
Wyd. BKF 2016
Dosadny tytuł, prawda? Śmierć ma wiele twarzy. Może być opiekunką społeczną, wolontariuszką w szpitalu, przyjaciółką. Żadna z nich nie jest przerażająca i w niczym nie przypomina nagiej czaszki ze średniowiecznych rycin. Nie znaczy to bynajmniej, że wszystkie powyższe osoby są skrytobójcami, usiłującymi dyskretnie przeprowadzić podopiecznych na drugą stronę Styksu. Śmierć w ujęciu Anny Markowej jest ludzka. Autorka przyobleka ponurego kościeja w mięśnie, skórę, ciepłe spojrzenie, pod którym znikają puste oczodoły i uśmiech. W taki sposób oswaja ponurą postać z kosą. Czyżby w ostatnich latach życia przygotowywała się na jej spotkanie? „Śmierć” to zbiór piętnastu krótkich opowiadań. Ostatnich w dorobku pisarki, poetki, dziennikarki. Umieranie stanowi nieodłączną treść życia. Mimo to spowite jest pewnym tabu. Tematu śmierci nie porusza się w codziennych rozmowach. Funkcjonuje ona na krawędzi świadomości. Markowa mówi o niej otwarcie, lecz bez patosu. Łamie konwencję grobowej powagi. Nie straszy apokaliptyczną wizją. Na nic nerwowe pochrząkiwanie i uciekanie wzrokiem. „Śmierć” to tajemnica Poliszynela poddana otwartej dyskusji. Bo umieranie to naturalna kolej rzeczy. Wyparcie nie zmieni niczego w tej kwestii. Nie znaczy to też, że rozmowa o przemijaniu musi skończyć się paznokciami obgryzionymi do krwi. Pozwala ona wyprowadzić konsensus, bo by godnie umrzeć trzeba nauczyć się godnie żyć. Dręczy nas to, co przemilczane. Ucywilizowanie nawet najtrudniejszych kwestii pozwala nam zrzucić kajdany lęku, by odetchnąć pełną piersią i odważnie ruszyć przed siebie. I to właśnie Markowa wykonała precyzyjnie. Patrząc w nocne niebo zastanawiam się, która gwiazda należy do niej.
Marcin Dębko
