Jaume Cabre "Podróż zimowa"
Wyd. Marginesy 2018
W cieniu aktorów stoją operatorzy, w cieniu piosenkarzy - dźwiękowcy, a w cieniu pisarzy - tłumacze. Jolanta Kozak za przekład "Niepamięci" powinna dostać Nobla czy coś, a gdyby nie fenomenalne translacje Anny Sawickiej, być może nigdy nie poznalibyśmy Jaume Cabre, wybitnego katalońskiego autora. Barcelończyk za jej sprawą ukazuje się w Polsce od 2013 roku. Począwszy od najgłośniejszej powieści "Wyznaję" przez "Głosy Panamo" czy "Cień eunucha" aż po "Podróż zimową" - zbiór czternastu opowiadań, tegoroczną premierę. Tym, co rzuca się w oczy po otwarciu okładki jest różnorodność. Cabre żongluje tematyką, bohaterami i epokami. Miesza emocje, wiedzie czytelnika przez kraje i miejsca. Czasami za nos. Między słowami ukrywa małe prawdy o życiu. We wszechstronności posuwa się tak daleko, że nawet sposób wysławiania się postaci i ich pogląd na świat, są diametralnie inne. To samo dotyczy problematyki. Ale Jaume Cabre znalazł sposób, by połączyć historie płatnych morderców, ekscentrycznego bibliofila, owdowiałego hipochondryka, szemranego posłańca czy prałata Kurii Watykańskiej. Opowiadania korespondują ze sobą. Posiadają punkty styczne, przez które biegnie, zszywająca je w nieco pstrokatą, ale spójną całość, nić. Zamknięte w takiej klamrze zyskują nowy wymiar, bo choć każde z nich broni się z osobna, razem tworzą monumentalną powieść, o uniwersalnym wydźwięku i mnogości wątków. Ten zabieg okazał się genialny. "Podróż zimowa" jest jak obraz poskładany z fragmentów. Pojedyncze kadry są częścią wielkiego dzieła, które dostrzega się dopiero z odpowiedniej perspektywy. A u podstaw krawiectwa literatury leżą tu nici. Kto by pomyślał, lecz cóż... "U prząśniczki siedzą jak anioł dzieweczki, przędą sobie przędą jedwabne niteczki. Kręć się kręć wrzeciono, wić się tobie wić! Ta pamięta lepiej, czyja dłuższa nić."
Marcin Dębko
